Nghị định số 08/2023/NĐ-CP - Tháo gỡ nút thắt cho trái phiếu doanh nghiệp

Hiện nay số doanh nghiệp có “ tiềm lực” để mua lại trái phiếu trước hạn không nhiều. Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp trong ngành bất động sản xin “khất nợ” mua lại trái phiếu, hoặc xin gia hạn, hoán đổi trả nợ trái phiếu bằng tài sản khác. Nghị định 08/2023/ NĐ-CP được ban hành đã tháo gỡ hoàn toàn những khó khăn thực tế cho doanh nghiệp lần nhà đầu tư trong việc mua trái phiếu. Tại Khoản 3 Điều 1 Nghị định này đã nêu rõ trong trường hợp “thanh toán đầy đủ đúng hạn gốc, lãi trái phiếu khi đến hạn và thực hiện các quyền kèm theo (nếu có) cho chủ sở hữu trái phiếu theo điều kiện, điều khoản của trái phiếu. Đối với trái phiếu chào bán tại thị trường trong nước, trường hợp doanh nghiệp phát hành không thể thanh toán đầy đủ, đúng hạn nợ gốc, lãi trái phiếu bằng đồng Việt Nam theo phương án phát hành đã công bố cho nhà đầu tư theo quy định tại Điều 17 Nghị định này, doanh nghiệp có thể đàm phán với người sở hữu trái phiếu để thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác theo các nguyên tắc sau:
a) Tuân thủ quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan. Đối với ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện thì còn phải tuân thủ quy định của pháp luật về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện đó.
b) Phải được người sở hữu trái phiếu chấp thuận.
c) Doanh nghiệp phát hành phải công bố thông tin bất thường và chịu hoàn toàn trách nhiệm về tình trạng pháp lý của tài sản sử dụng để thanh toán gốc, lãi trái phiếu theo quy định của pháp luật”.
    Quy định vấn đề có thể thương lượng với trái chủ, gia hạn thêm 02 năm đã giúp nhà phát hành có thời gian thu xếp dần nguồn tiền để trả cho trái chủ, tránh sự sụp đổ tạm thời trong mảng trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên Nghị định 08/2023/NĐ-CP chỉ là giải pháp mang tính tạm thời chứ nó không mang tính lâu dài bởi thời hạn được kéo giãn nhưng nó không đảm bảo được rằng doanh nghiệp sẽ có đủ khả năng chi trả hoàn toàn. 
    Trước mắt vấn đề mà doanh nghiệp được tháo gỡ chính là việc phát hành trái phiếu cũng như đầu ra của nó, Nghị định 08 không áp đặt thời gian bán trái phiếu và thời gian trả nợ ngắn như ở Nghị định 65/2022/NĐ-CP tức là doanh nghiệp sẽ có đủ thời gian để bán và thu hồi được nguồn vốn tránh vấn đề nợ chồng chất không thể xoay vòng vốn cho doanh nghiệp. Quan trọng hơn Nghị định 08/2023/NĐ-CP cũng cho phép các nhà đầu tư không chuyên nghiệp tham gia vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đây chính là sự nới lỏng tạo điều kiện cho doanh nghiệp cũng như các nhà đầu tư để vực dậy nền trái phiếu trong năm 2023.
    Một số dự án bất động sản quan trọng (về quy mô, tính chất loại hình bất động sản và vị trí dự án), nếu không được tài trợ vốn, các doanh nghiệp có nguy cơ sẽ bán lại cho các nhà đầu tư nước ngoài. Thực tế hiện nay, nhiều quỹ đầu tư bên ngoài đang chuẩn bị sẵn tiền chờ cơ hội thâu tóm các dự án này khi các doanh nghiệp bất động sản trong nước gặp khó khăn buộc phải bán. Điều này sẽ có nguy cơ gây hệ luỵ lâu dài đối với việc kiểm soát thị trường bất động sản và nhiều vấn đề khác của đất nước. Dù cho Nghị định 08 đã có bước tiến mới so với Nghị định 65 tuy nhiên dường như để khắc phục vấn đề về lâu dài cần phải có giải pháp táo bạo, mạnh mẽ hơn, đưa lĩnh vực trái phiếu trở lại bùng nổ hơn nữa.
    Tóm lại trong bối cảnh hiện nay các nhà đầu tư cần phải có sự cẩn trọng, tìm hiểu kĩ trước khi đưa ra quyết định chuyển đổi trái phiếu qua bất cứ sản phẩm bất động sản nào.