SỰ KHÁC NHAU GIỮA KHỞI TỐ VÀ TRUY TỐ TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

I. Sự khác nhau giữa khởi tố và truy tố trong tố tụng hình sự:

1. Khái niệm:

Khởi tố là việc cơ quan có thẩm quyền ra quyết định khởi tố hình sự đối với vụ việc có dấu hiệu tội phạm hoặc khởi tố bị can khi có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm. 
CSPL: Điều 143 đến Điều 162 BLTTHS 2015.
Truy tố là việc viện kiểm sát tiến hành các hoạt động cần thiết nhằm đưa bị can ra trước tòa án để xét xử hoặc ra những quyết định tố tụng khác để giải quyết đúng đắn vụ án hình sự. 
CSPL: Điều 236 đến Điều 242 BLTTHS 2015.

2. Thẩm quyền tiến hành:

Khởi tố: gồm
+ Cơ quan điều tra.
+ Viện kiểm sát.
+ Hội đồng xét xử.
+ Các cơ quan của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư, cơ quan khác trong Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Truy tố: Viện kiểm sát.
Viện kiểm sát cấp nào thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra thì Viện kiểm sát cấp đó quyết định việc truy tố. Thẩm quyền truy tố của Viện kiểm sát được xác định theo thẩm quyền xét xử của Tòa án đối với vụ án. Trong quá trình thực hiện truy tố, Viện kiểm sát sẽ tiến hành các biện pháp cần thiết nhằm đánh giá một cách toàn diện, khách quan các tài liệu của vụ án hình sự do Cơ quan điều tra chuyển đến, xác định các căn cứ pháp lý để ra quyết định cần thiết. Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, Viện kiểm sát phải áp dụng các biện pháp hợp pháp để xác định sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ.

Khởi tố: Là giai đoạn thứ đầu tiên trong tố tụng hình sự, được thực hiện sau khi kết thúc điều tra.
Truy tố: Là giai đoạn thứ ba trong tố tụng hình sự, sau giai đoạn này sẽ tiến hành điều tra.

Công việc thực hiện:

- Khởi tố: Xác định các dấu hiệu của tội phạm trong việc thực hiện hành vi nguy hiểm không, từ đó ra quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án.
- Truy tố: Đánh giá các tài liệu của vụ án hình sự do Cơ quan điều tra chuyển đến, xác định các căn cứ pháp lý để ra quyết định cần thiết.

4. Thời hạn ra quyết định:

Khởi tố:
+ 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố;
+ Trường hợp phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn không quá 02 tháng;
+ Trường hợp chưa thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh trong thời hạn quy định thì Viện trưởng Viện Kiểm sát cùng cấp hoặc Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền có thể gia hạn một lần nhưng không quá 02 tháng. 

Truy tố:
+ 20 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng.
+ 30 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ ngày nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra.
+ Trường hợp cần thiết, Viện trưởng Viện kiểm sát có thể gia hạn thời hạn quyết định việc truy tố nhưng không quá:
(1) 10 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng;
(2) 15 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng;
(3) 30 ngày đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

5. Quyết định được ban hành:

Khởi tố: Cơ quan có thẩm quyền ra một trong các quyết định sau
+ Khởi tố vụ án hình sự;
+ Không khởi tố vụ án hình sự;
+ Tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.

Truy tố: Viện kiểm sát ra một trong các quyết định
+ Quyết định truy tố bị can trước Tòa án;
+ Quyết định trả hồ sơ để yêu cầu điều tra bổ sung;
+ Quyết định đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án; đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án.

II. Ý nghĩa của khởi tố, truy tố trong tố tụng hình sự:

1. Đối với quá trình khởi tố:
- Bắt đầu quá trình điều tra: Khởi tố là bước đầu tiên trong việc xử lý vụ án hình sự, giúp xác định có dấu hiệu tội phạm hay không.
- Bảo vệ xã hội: Việc khởi tố giúp ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, bảo vệ trật tự xã hội.
- Đảm bảo quyền lợi: Khởi tố mở ra cơ hội cho những người bị hại đòi lại công bằng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
- Xác minh thông tin: Khởi tố giúp thu thập chứng cứ và xác minh thông tin liên quan đến vụ án, từ đó quyết định có điều tra hay không. 

2. Đối với quá trình truy tố:
-  Đưa vụ án ra xét xử: Truy tố là bước chuyển từ điều tra sang xét xử, giúp các cơ quan có thẩm quyền quyết định về tội danh và hình phạt.
- Thực thi quyền lực nhà nước: Việc truy tố thể hiện sự thực thi quyền lực của Nhà nước trong việc xử lý tội phạm, bảo đảm công lý.
- Bảo vệ quyền con người: Truy tố giúp đảm bảo quyền lợi của cả bị cáo và bị hại, thông qua một quy trình xét xử công bằng và minh bạch.
- Ngăn chặn tội phạm: Qua việc truy tố và xét xử, tạo ra sự răn đe đối với những hành vi phạm tội, từ đó góp phần ổn định xã hội. 
Cả hai giai đoạn khởi tố và truy tố đều là những bước quan trọng trong việc duy trì trật tự pháp luật, bảo vệ quyền lợi của công dân và đảm bảo rằng những hành vi phạm tội sẽ được xử lý kịp thời và công bằng.
________________________________________________________
Liên hệ để được giải đáp nhanh nhất các vấn đề pháp lý của bạn:
CÔNG TY LUẬT TNHH NGUYỄN & BROTHERS
Trụ sở: 84-86, Nguyễn Trường Tộ, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Chi nhánh: + 15 đường Việt Lào, phường Hưng Trí, TX. Kỳ Anh, Hà Tĩnh
                    + 10 Phù Đổng Thiên Vương, P.8, TP. Đà Lạt, Lâm Đồng
VPGD: 25/2 Hoàng Việt, P.4, Q.Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh
Hotline: (028) 6682 7999
Zalo: 0938.398.727
Email: info@nblaw.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/nguyenandbrotherslawfirm